Viva La 200!

Fyri nøkrum vikum síðani kom ein genialur pakki inn um dyrnar. Innihaldið í umrødda pakka var einki minni enn nýggj pláta frá 200: Vendetta, sum LP og CD+DVD. Ikki hissini.

200 spæla her í Keypmannahavn - í Loppuni á Christiania - í annaðkvøld, fríggjakvøld 1. juni. Loppen er mítt yndisspælistað í býnum, og harafturat eri eg boðin at venda plátum á konsertini. Herligt og eitt gylt høvi at siga nøkur orð um nýggju plátuna (og nei, eg ummæli ikki, eg viðmæli. Ella; tak tað sum tú vilt).

V'ið í Vendetta sipar sjálvsagt til at hetta er hin fimta útgávan hjá bólkinum, men tað sipar eisini til longdina á upptøkunum, ið einans tóku fimm dagar (!). Projektið er nevniliga rættiliga dogmu kent. Menn fóru í studio í fimm dagar, og that's it.

Arbeiðsgongdin er skjalfest í feita heimildarfilminum Viva La Vendetta eftir Sakaris Stórá. Hetta ger Vendetta til eina serstaka útgávu, har arbeiðsgongdin er vorin partur av úrslitinum, og filmur og pláta gerast eina og sama sak. Filmurin er plátan, og plátan er filmurin. Haldi ikki at tað gevur meining at skilja tey bæði frá hvørjum øðrum. Tað er feitt.

Hetta við making of - at dokumentera kreativar prosessir meðan tær henda - er nevniliga ein genial leið, ið átti at verið troydd meir í føroyskum tónleiki og listalívi generelt. Kudos til innvolveraðu partarnar fyri at gera tað hesuferð!

Eitt eyðkenni við filminum er, at hann er sera reflekterandi. Hóast hann einans fevnir um fimm dagar, inniheldur hann eina rættiliga intensa revurdering av hvat 200 er fyri nakað. Teir tríggir Niels, Mikael og Uni seta spurning við sín egna leiklut, og tað tykist bæði sunt og gott. Teir halda ikki á bara fyri at halda á, men umhugsa og stinga út í kortið. Ikki sørt at ein kundi hugsa sær líknandi mannagongdir frá landsins leiðslu...

Klár at fara undir nálina. Vakurt er!

Plátan inniheldur 10 skeringar, og er 25 minuttir til longdar. Í fyrstuni helt eg at hon var nakað skjótt yvirstaðin, men hon veksur fyri hvørja lurting, hóast stuttu spælitíðina. Hetta er ein komprimeraður dosis av 200, ið varð til yvir fimm dagar. Einki meir tvætl.

Fyrsta lagið, ið var at hoyra í miðlum var "Við Love Skulu Vit Land Byggja". Lagið heintar íblástur og vibratiónir frá amerikanska soul tónleikinum, eins og eg haldi meg hoyra eina heilsan til ditto amerikansku duo'ina The Black Keys.
The Black Keys spæla feitan retro rock við einum soul dismi omaná, og eru partur av teirri garasjurock siðvenjuni, ið 200 mangan hava sipað til tónleikaliga: The White Stripes, John Spencer Blues Explosion, The Cramps, Suicide....Ein rock'n'roll æðr í amerikanska tónalandslagnum, hvørs mýtologiski upprunafigurur er Elvis. Tað gevur meining, tú.

Hini løgini eru tó harðari og meira hard- og punkrock kend. Tær klassisku riff rock dygdirnar eru afturvendandi í universinum hjá 200 - Rage Against The Machine, AC/DC, Motörhead - og ein hevði ikki viljað tað øðrvísi! 200 er heilt einfalt feitasta riff maskina vit hava í føroyskum tónleiki. Tí er tað eisini herligt at hyggja eftir filminum, og síggja Mikael Blak ganga og finna uppá ónd riff á einum øgiliga ó-óndum sponskum gittara! :)

Aftaná at "Punkurin frá helviti #5" kemur brakandi frá byrjan, veitir "Eg Ákæri (Fokk Jú!)" eina góða declaration of intent fyri plátuna: "Eg ákæri landsins leiðarar fyri at vera nakrir gimpar, og redusera Føroyar til at vera ein danskan blindtarm. Fyri bláoygt at halda, at teir kunnu steðga prosessini, Eg ákæri tykkum fyri landskaðiligt virksemi".

"Makka Rætt" er eitt prik til Helga Abrahamsen, ið á fjesbókini skræddi seg um, at aðalstjóri dittaði sær at vera tilstaðar til almennan fund í Vágsbotni. Tá fólk funnust at hesum, noktaði hann enntá at draga í land! Fullkomiliga burturvið. Frásøgufólkið í sanginum er hin dikterandi øðrvitisknokkurin av einum valdsharra, ið hóttir og blakar um seg við ordrum: "Eg haldi, eg sá teg niðri á vaglinum, Eg haldi, tú vart við í mótmælunum, Smakka mína munnkurv, Tú skalt akta meg - eg bestemmi her!" Tónleikaliga er lagið ónt og marsjerandi, ja næstan Rammstein'skt í vavi, og vekir assosiatónir til fasismu og búrkroppaveldi. Snøgt sagt genialt.

Teir stinga út í kortið. Frá vinstru: Uni, Niels og Mikael. Úr filminum Viva La Vendetta (Stórá, 2012)

Annars er ikki langt frá at "Brúka Tína Makt" er besta lagið á Vendetta, saman við "Við Love Skulu Vit Land Byggja". Tey bæði eru mitt á plátuni, og mynda sostatt bulin á henni. "Brúka Tína Makt" er bygt yvir eitt endurtakandi riff, ið koyrir gjøgnum allan sangin, uttan at gerast keðiligt. Tað situr væl. Teksturin er ein áheitan til tín og mín um at brúka okkara makt við at brúka meira kjaft! Lagið veksur spakiliga mótvegis einum klimaksi, og eitt "Hey! Hey! Hey! Hey!" herróp verður tjantað afturvið. Sera effektivt.

"Til Lukku" er eitt revsandi punk skot til tey, ið ikki vilja kennast við aktuella stýrið, ið tey sjálvi hava verið við til at valt. "Miðfingurin til Miðflokkin" skuffar ikki í mun til heitið, og heitislagið "Vendetta" tekur samanum politiska tíðarandan (ella mangul uppá sama) í 2012.

Tó er ikki fullkomiliga leyst og liðugt eftir hetta, tí sum rosinan í pylsuendanum kemur "B-A-D-H", ið á ein hátt gerst umboðandi fyri revurderingina av 200. Frí improvisatión yvir akkordirnar Bb-A-D-H á einum kitschuttum 70'ara stovurorgli, komplett við bossanova, rumba og tango rútmum. At upptøkan er improviserað, sæst í filminum. Einki uttan akkordraðfylgjan er lagt til rættis frammanundan.
Sangurin er risikabul, men poengið stendur við: "B-A-D-H" er líka fram eftir fummum, kiksaður og tilvildarligur sum samgongan, ið hann tekur navn eftir. Ein í 200 høpi nýggjur háttur at gera politiska satiru við tónleiki, og ein endurskoðan av hvussu teir kunnu bera seg at við hesum.

Í tí sambandi fari eg at hugsa um eitt, ið Kinna Poulsen skrivar í sínum frálíka ummæli á listablogginum: "...200 er í grundini ikki nakað punkorkestur. Í øllum førum ikki, um vit hugsa um subkulturella fyribrigdið við sama heiti í sjeytiárunum". Eg skilji hvat meint verður við, men havi hug at leggja afturat, at navnframasti enski punk bólkurin tá í tíðini var Sex Pistols, hvørs umboðsmaður æt Malcolm McLaren. Hann gekk á listaskúla síðst í 60'unum, og við íblástri frá situationistunum frá miðskeiðis í 20. øld, lanseraði hann Sex Pistols sum liður í eini størri ætlan. Situationistarnir brúktu m.a. subversión (at venda tingini á høvdið), sjokk og spektakul til frama fyri síni endamál. Í tíðarinnar bakspegli vað tað í roynd og veru hetta, ið var tað mest slóðbrótandi við Sex Pistols, meðan tónleikurin hjá teimum ljóðar alsamt meira konventionellur.

Eg veit ikki um lýsingarmaðurin Niels A. Galán hevur lisið Guy DeBord og co., men eg síggi so onkrar paralellir millum hann og McLaren. Niels og hinir í 200 duga sítt hvat viðvíkur subversión o.s.fr. Tó, ikki neyðugt at lesa óneyðuga nógv inn í júst hetta.

Vendetta LP, Vendetta CD+DVD og...Black Mamba og Tarantino!? :-)

Eitt annað eg legði merki til, nú eg í sambandi við Vendetta gjørdi eina ferð gjøgnum tær fimm 200 pláturnar higartil, er, at hetta er sum at lurta eftir afturvendandi viðmerkingum til samfelagsstøðuna.
Tað sæst og hoyrist týðiliga, hvussu 200 hesi seinastu 10 árini so líðandi hava flutt seg frá einum relativt løttum og skemtiligum tóna yvir í alsamt hvassari og vreiðari samfelagsrevsan. Føroyar er á einum heilt øðrum stað í 2012 í mun til 2001, og tað er synd at siga at tað hevur gingið rætta vegin sæð í einum 200 optikki.

200% (2001) er satt at siga framvegis tann stuttligasta og eisini tann minst óða 200 plátan, men í 2001 var støðan ein onnur; fullveldislandstýrið sat enn við stýrisvølin, hóast stígur var komin í samráðingarnar. Viva La Republica (2005) ljóðar enn sum áður ólukksáliga væl, og brakar sannførandi úr hátalarunum frá fyrsta sekundi. Ikki langt frá, at hetta er teirra magnum opus. Graceland (2006) var uppaftur óðari, ljótari og skitnari. Her var vend komin í politiskt, og tað sá ikki gott út. Stokkhólmsyndromið (2009) var eitt boð uppá eina eitt sindur meira búna og eisini rættiliga seriøsa 200 plátu. Kanska merkt av miseydnaðu CHE samgonguni ("Fingrarnar Vekk" var eitt beinleiðis skot til Tjóðveldið).

Nú hava vit so fingið Vendetta, og persónliga fegnist eg um at sleppa at leggja oyru til enn ein umgang av gittara, bassi, trummum og grefligum kjaftasliti, tí tað sigur mær so frægt sum, at alt ikki er tann bera doyvandi líkasæla á teim átjan oyggjunum í útnorðuri. Tað kann vera, at amatørisman sleppur at hórreiggja sær á politiska pallinum, men har finnast øki í samfelagnum, har hon ikki sleppur framat. Fokk nei!

Vendetta er úti á LP og á CD+DVD og eg viðmæli tær at fáa fatur í the whole shebang, tí soleiðis roynist hon best!